Nhân rộng mô hình Trạm Y tế xã hoạt động theo nguyên lý y học gia đình

Trình bày báo cáo triển khai thực hiện mô hình, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, mô hình Trạm y tế xã hoạt động theo nguyên lý y học gia đình là chăm sóc sức khỏe theo 6 nguyên tắc: Liên tục - toàn diện – phối hợp – dự phòng – gia đình – cộng đồng. Mục tiêu hướng tới là bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân, để mỗi người dân biết phòng bệnh, được phát hiện bệnh sớm, được chăm sóc sức khỏe ngay tại tuyến cơ sở, được sống khỏe mạnh cả về thể chất, trí lực và tuổi thọ…

Mặc dù Đảng và Nhà nước luôn quan tâm về CSSK người dân, đã đưa vào Nghị quyết 20, 21 nhưng thực tế lâu nay ngành Y tế Việt Nam vẫn đang tập trung cho việc chữa bệnh nhiều hơn là phòng bệnh. Các bệnh viện thường xuyên quá tải. Nghịch lý hơn, các bệnh viện tuyến trung ương quá tải nhiều nhất, trong đó có rất nhiều người mắc các bệnh thông thường đến khám trong khi các Trạm y tế (TYT) rất ít bệnh nhân. Mặt khác, về cơ chế tài chính còn rất bất cập, chi cho BHYT tại TYT rất thấp, không quá 3% trong khi các nước có hệ thống y tế phát triển chi cho bác sỹ gia đình (tương đương TYT) là 39%. Đối với các TYT vẫn còn rất nhiều hạn chế. Người dân chưa tin tưởng TYT nên vượt tuyến không cần thiết; hầu hết các TYT chưa làm tốt công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu (CSSKBĐ); chưa quản lý được bệnh không lây nhiễm và một số đối tượng ưu tiên; số lượng và chất lượng dịch vụ còn ít, danh mục thuốc hạn chế; đội ngũ nhân lực thiếu và yếu. Đầu tư cho TYT cũng chưa tương xứng với nhiệm vụ; nhận thức cấp ủy, chính quyền về vai trò TYT chưa đầy đủ…

Tại hội nghị, các biểu đã được nghe nhiều tham luận về chia sẻ kinh nghiệm trong thực hiện mô hình nguyên lý y học gia đình, bao gồm: Cơ chế triển khai thực hiện và kinh nghiệm huy động các nguồn lực để xây dựng cơ chế hạ tầng và cung cấp trang thiết bị cho tuyến y tế cơ sở; kinh nghiệm về triển khai xây dựng đề án và cách thức tổ chức thực hiện việc quản lý các bệnh không lây nhiễm tại tuyến y tế cơ sở; về mô hình phòng khám TYT xã, phường làm vệ tinh cho tuyến huyện; cách thức tổ chức thực hiện luân phiên cán bộ từ tuyến trên xuống TYT xã và ngược lại; về cách thức huy động nguồn lực của địa phương để phân bổ kinh phí cho TYT xã, đảm bảo cung cấp tài chính và cung ứng dịch vụ tại tuyến xã.

Tại hội nghị, bác sỹ Lê Ngọc Châu – TUV – Giám đốc Sở Y tế Hà Tĩnh đã có bài tham luận chia sẻ kinh nghiệm việc quản lý hồ sơ sức khỏe (HSSK) cá nhân tại tuyến y tế cơ sở. Để đạt kết quả 83,17% tỷ lệ người dân có HSSK, Tỉnh ủy, UBND Hà Tĩnh đã chỉ đạo quyết liệt, đặc biệt đã lồng ghép các nội dung y tế cơ sở, Nghị quyết 20 và chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM). Ban Chỉ đạo (BCĐ) NTM Hà Tĩnh đã đưa vào chỉ tiêu NTM của tỉnh. Cùng với sự chỉ đạo là sự tham gia tích cực của ngành y tế tỉnh, đặc biệt là hệ thống y tế cơ sở, y tế thôn bản, đã góp phần thay đổi hình ảnh cán bộ y tế cơ sở với người dân, cùng với người dân xác lập HSSK.

Ngoài ra, Hà Tĩnh cũng đã chọn Viettel làm đơn vị đối tác đồng hành có mạng lưới đến tận các xã nên kịp thời hỗ trợ và khác phục các vấn đề liên quan về kỹ thuật, CNTT. Xử lý các vấn đề liên quan đến phần mềm lồng ghép với các hoạt động phòng chống bệnh không lây nhiễm, xây dựng TYT xanh- sạch – đẹp, về nguyên lý y học gia đình; lồng ghép phần mềm KCB với các nhóm đối tượng đã có dữ liệu quản lý… Hiện nay tất cả các bệnh viện ở Hà Tĩnh đã liên thông được với y tế cơ sở, mang lại rất nhiều lợi ích. Đặc biệt, thông qua hệ thống này, Hà Tĩnh không còn tình trạng bệnh nhân BHYT một ngày đi khám nhiều cơ sở y tế như trước đây.

Giám đốc Sở Y tế đề nghị Bộ Y tế cho kết nối hệ thống dữ liệu từ tỉnh “thông” lên tuyến Trung ương. Đồng thời, có giải pháp khắc phục các lỗi kỹ thuật phát sinh như đường truyền chậm, lỗi phần mềm, trùng dữ liệu; nghiên cứu tích hợp mã ID vào thẻ BHYT (Nếu được phép Hà Tĩnh sẽ đăng ký triển khai đầu tiên); tiếp tục  hoàn thiện các quy định về HSSK để khi đi vào vận hành đảm bảo các vấn đề về pháp lý.

Phát biểu kết luận hội nghị, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến nhấn mạnh: Triển khai và nhân rộng mô hình TYT xã hoạt động theo nguyên lý y học gia đình là cụ thể hóa Nghị quyết 20, 21, tiếp tục đóng góp vào thực hiện mục tiêu thiên niên kỷ về phát triển bền vững. Để triển khai thực hiện hiệu quả mô hình, Bộ Y tế đã chọn 26 Trạm y tế tại 8 tỉnh, thành phố để thực hiện mô hình điểm và tiếp hành nhân rộng. Mục tiêu phải phủ khắp toàn quốc mô hình bác sỹ gia đình. Đến năm 2030, bao phủ mạng lưới CSSK toàn diện cho người dân.

Bộ trưởng Bộ Y tế cho rằng, để triển khai chương trình, ngành Y tế Việt Nam rất lợi thế là đã có nền tảng hệ thống TYT xã. Vì thế, Bộ Y tế yêu cầu các địa phương tuyệt đối không được cắt bỏ các TYT. Đặc biệt, cần phải gắn mô hình Trung tâm Y tế huyện với Trạm Y tế. Nếu không làm được điều này thì sẽ không đạt được mục tiêu bao phủ CSSK người dân theo nguyên lý y học gia đình hiện nay.