Hội chứng ruột kích thích: Lành tính nhưng khó trị, vì sao?

Rau quả tươi, nhiều chất xơ có lợi cho người mắc hội chứng ruột kích thích.

Cơ chế gây bệnh
Cho đến nay, người ta cũng chưa biết rõ nguyên nhân của bệnh, nhưng có nhiều yếu tố liên quan tới cơ chế sinh bệnh như:
Rối loạn vận động của ruột: Tăng nhu động biểu hiện bằng ỉa lỏng, giảm nhu động biểu hiện bằng táo bón.
Rối loạn về cảm thụ của ống tiêu hoá: ống tiêu hoá dễ bị kích thích vì giảm ngưỡng cảm thụ nội tạng biểu hiện bằng đau bụng.
Các yếu tố thần kinh trung ương: stress, rối loạn về tinh thần, yếu tố tâm lý. Điều này lý giải cho xu hướng bệnh ngày càng nhiều khi điều kiện kinh tế và xã hội phát triển. Ngoài ra còn có các yếu tố như: nhiễm khuẩn, do thức ăn, hoá chất...
Trên thế giới, đây là một trong những bệnh tiêu hoá khá phổ biến, tại Mỹ có tới 25% dân số mắc bệnh này, tại Việt Nam, tỉ lệ mắc bệnh vào khoảng 15-20%. Tỉ lệ mắc bệnh ở nữ giới cao hơn 2-3 lần so với nam giới. Bệnh thường xuất hiện lần đầu tiên ở người trẻ tuổi, thường là trước tuổi 45.
Do triệu chứng của người bệnh rất khác nhau, thậm chí diễn biến bệnh trên một người cũng không cố định mà thay đổi theo thời gian. Vì vậy, việc chẩn đoán xác định dựa vào phương pháp loại trừ các bệnh có tổn thương thực sự. Mặc dù người bệnh phàn nàn vì có nhiều triệu chứng gây khó chịu như trên, nhưng khi thăm khám thầy thuốc không phát hiện thấy gì đặc biệt, người bệnh không sút cân, siêu âm bụng và xét nghiệm đều bình thường, chụp Xquang đại tràng có thể có tăng hoặc giảm co bóp hoặc rối loạn co bóp, nhưng khi soi toàn bộ đại tràng thì niêm mạc hoàn toàn bình thường. Xét nghiêm phân cũng không có gì thay đổi rõ rệt.

Cách nào khắc phục?
Bệnh nhân có thể nhận biết các loại thức ăn nào thường “không dung nạp”, hay gây tiêu chảy và đau bụng (ví dụ như thức ăn nhiều dầu mỡ, rau sống, sữa tươi…) và tự họ đã hạn chế bớt các loại thức ăn đó. Có những người chỉ xảy ra tiêu chảy sau ăn vào một giờ nhất định, do vậy, họ nên tránh ăn vào giờ đó. Tuy nhiên, bệnh nhân không nên kiêng cữ quá mức vì có thể dẫn đến chán ăn và suy dinh dưỡng. Đối với trường hợp táo bón thường xuyên, bệnh nhân nên uống nhiều nước, ăn thêm chất xơ, rau quả tươi. Tránh các thức ăn khô, nhiều gia vị. Nên hoạt động thể lực, hạn chế ngồi nhiều một chỗ, tránh bớt  các căng thẳng về thần kinh…
Mặc dù là bệnh lành tính không gây tử vong nhưng điều trị lại khó có khả năng khỏi hẳn. Việc điều trị chủ yếu làm giảm triệu chứng giúp cho người bệnh đỡ khó chịu. Có thể sử dụng các thuốc khi các triệu chứng nặng gây khó chịu nhiều. Đó là các thuốc chống tiêu chảy như (thuốc tác động trên thần kinh trung ương), thuốc chống táo bón (thuốc nhuận trường thẩm thấu, thuốc nhuận trường tạo khối, thuốc nhuận trường tăng co thắt). Lưu ý các thuốc nhuận trường có thể làm nặng thêm triệu chứng đau và trướng bụng.